Kongres zgromadził doborowe grono przedstawicieli nauki i administracji, a także praktyków zajmujących się szeroko pojętą tematyką zamówień publicznych. W ramach poruszonych zagadnień znalazły się między innymi kwestie modernizacji polityki Unii Europejskiej dotyczącej zamówień publicznych, krajowe i europejskie tendencje orzecznicze, innowacyjność w przedmiocie i procedurze zamówieniowej, nowe tendencje w stosowaniu polskiej ustawy, a także przyczyny kryzysu na rynku zamówieniowym w Polsce.

W tym kontekście, naszym zdaniem na szczególną uwagę zasługują: 

• Kwestie „unijne”

Obecnie trwają intensywne prace na szczeblu unijnym, których rezultatem mają być nowe dyrektywy zamówieniowe (pisaliśmy już o tych działaniach na blogu w czerwcu 2012 oraz w maju 2011). Cały projekt można nazwać „modernizacją” unijnego prawa zamówieniowego, ze szczególnym naciskiem na zagadnienia zamówień in-house, tzw. self-cleaning wykonawców, e-procurement, zamówień transgranicznych, partnerstwa innowacyjnego, czy wreszcie kwestii związanych z rażąco niską ceną. Nie ulega wątpliwości, że w niedalekiej przyszłości staniemy przed koniecznością wdrożenia nowych przepisów unijnych.

Nie dziwi, że wśród tematów unijnych w ramach wielu wystąpień szeroko komentowano najnowszy wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-465/12 Forposta i jego skutki dla prawa krajowego. Słusznie podkreślano konieczność zaniechania automatyzmu wykluczania wykonawcy, a także konieczność wykładni prounijnej i ewentualnej odmowy zastosowania prawa krajowego pozostającego w konflikcie z prawem unijnym (szczegółowy komentarz na blogu). 

• Nowe tendencje w stosowaniu Pzp

Omawiano najnowsze orzecznictwo KIO odnotowując przychylne podejście wobec ogłoszenia upadłości jako przesłanki wykluczenia wykonawcy na każdym etapie postępowania (24 ust. 1 pkt 2 Pzp), również po tzw. prekwalifikacji (w szczególności: KIO 1275/12).

Mimo zasady niezmienności składu konsorcjum, także najnowsze opinie UZP wydają się dopuszczać możliwości modyfikacji w tym zakresie np. na skutek upadłości jednego z uczestników – zmiany takie mają jednak odmienny skutek na różnych etapach postępowania.

Uczestnicy Kongresu podnosili także zagadnienia nieuczciwej konkurencji w zamówieniach publicznych, w szczególności - na ile zmowy przetargowe między przedsiębiorcami mogą faktycznie godzić w konkurencję w tym obszarze. 

„Unijne korzenie prawa zamówień publicznych a polska rzeczywistość” - tytuł naszego wystąpienia, otwierającego Kongres, w pełni oddaje nasze prounijne podejście do prawa zamówień publicznych. Chcieliśmy zwrócić uwagę uczestników spotkania na integralność prawa unijnego oraz Pzp, której naturalną konsekwencją jest konieczność przyswojenia i realnego stosowania unijnych zasad, czyli:

• efektywnej implementacji, nie tylko na etapie stanowienia, ale także stosowania prawa
• prounijnej wykładni
• respektowania zasady pierwszeństwa prawa unijnego i zrozumienia zasady bezpośredniego skutku dyrektyw.

Odnosząc zasady unijne do prawa krajowego akcentowaliśmy, że etap stanowienia prawa w Polsce często cechuje się niepotrzebnym uszczegóławianiem, czy wręcz nadregulacją, a także brakiem odkodowania i osiągnięcia pożądanego efektu regulacji unijnych (przykładem może być implementacja dyrektywy odwoławczej 2007/66 – art. 34 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych i „zaporowy” wpis od skargi). Co więcej, kolejny etap procesu implementacji jakim jest stosowanie prawa, w praktyce często zmierza do nadmiernego formalizmu, w postaci tłumaczenia autonomicznych pojęć unijnych przy pomocy pojęć prawa krajowego, a także pomija aspekt interpretacji przyjaznej wzorcom unijnym. Konieczne są zatem zmiany sposobu myślenia o prawie unijnym i praktyczne uwzględnianie „unijnego cienia” przy stosowaniu Pzp.

Kongres Prawa Zamówień Publicznych Instytutu Allerhanda okazał się przedsięwzięciem wyjątkowo udanym i pouczającym. Zapewnił to nie tylko renomowany organizator, ale też prowokujący do dyskusji prelegenci i uczestnicy.

Wydaje nam się, że wniosek, który płynął ze wszystkich wystąpień, niezależnie od poruszanej konkretnej tematyki, jest następujący: powinniśmy skupić naszą uwagę na celu zamówień publicznych i szukać rozwiązań jak najbardziej profesjonalnych, innowacyjnych i sprzyjających konkurencji, a nie koncentrować się na kwestiach formalno–proceduralnych. Niestety, w praktyce ciągle bywa odwrotnie, co było w czasie konferencji wykazywane na wielu realnych przykładach.

Autorami wpisu są Tomasz Zalewski i dr Aleksandra Kunkiel-Kryńska