2012-10-17
Zaporowa opłata od skargi na orzeczenie KIO – nowe perspektywy

We wpisie z maja 2011 r. rozważaliśmy, jak długo utrzymana zostanie „zaporowa” opłata od skargi do sądu na orzeczenie KIO, która może wynieść nawet 5 mln zł. Została ona wprowadzona nowelizacją Prawa zamówień publicznych z 2010 r., która implementowała do polskiego porządku prawnego tzw. dyrektywę odwoławczą dotyczącą poprawy skuteczności procedur odwoławczych w dziedzinie udzielania zamówień publicznych. Budzi ona szereg wątpliwości odnośnie zgodności z prawem unijnym, a maksymalna wysokość opłaty jest oceniania jako ograniczenie konstytucyjnego prawa do sądu. Ciągle pojawiają się także opisane przez nas problemy praktyczno-finansowe dla ewentualnych skarżących. Nawiasem mówiąc, wpis z maja 2011 r. przeczytało już ponad 1000 osób i ciągle jest to najpopularniejszy materiał na naszym blogu, co świadczy o wadze podjętego tematu, zwłaszcza że polska praktyka cały czas odbiega od unijnych wytycznych w tym zakresie.

Autorką tekstu jest dr Aleksandra Kunkiel-Kryńska

Dla przypomnienia, we wpisie z maja ub. roku analizowaliśmy możliwość skierowania pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości UE, w którym polski sąd zwróciłby się z prośbą o interpretację postanowień dyrektywy odwoławczej. Miało to doprowadzić do wydania orzeczenia, w którym zawarte byłby wskazówki odnośnie gwarancji i faktycznej (także finansowej) dostępności dwuinstancyjnego postępowania sądowego. Proponowaliśmy także prounijną wykładnię art. 34 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych. Nadal podtrzymujemy nasze stanowisko w obu kwestiach.

Tymczasem, sprawy przybrały inny, bardziej „krajowy” niż „unijny” obrót, a przepisy polskiej ustawy o kosztach sądowych zostały zaskarżone do Trybunału Konstytucyjnego (TK), i obecnie oczekują na rozpoznanie. Warto przy tym wspomnieć, że niezależnie od rozpoznawania sprawy przez TK, trwają prace nad rządowym projektem zmian ustawy o kosztach sądowych. Postuluje się między innymi wprowadzenie:

  • jednej, stałej opłaty od skargi na orzeczenie KIO dotyczące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia, bez względu na to kiedy te czynności zostały podjęte (przed czy po otwarciu ofert), miałaby ona wynosić  pięciokrotność wpisu wniesionego od odwołania w sprawie, której dotyczy skarga
  • odrębnej opłaty stosunkowej, w wysokości 5% wartości przedmiotu zaskarżenia, jednak nie więcej niż 100 tys. zł, w zakresie skarg dotyczących orzeczenia przez KIO kary finansowej lub rozstrzygnięcia KIO o kosztach postępowania odwoławczego.

Sprawa przed TK o sygn. SK 25/11 (połączona z SK 26/11) dotyczy skarg konstytucyjnych o zbadanie zgodności art. 34 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych z art. 45 ust. 1, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji. Perspektywa prawa unijnego ciągle jest istotna, ponieważ należy przypuszczać, że TK może w swojej analizie potraktować postanowienia dyrektyw jako swoiste wytyczne. Odpowiedź na pytanie, czy wyrok stwierdzający niezgodność przepisu z Konstytucją otworzy w jakiś sposób pole do np. odzyskania wysokiej opłaty w zakończonych prawomocnie postępowaniach przed sądami okręgowymi, nie jest jednak jednoznaczna.

Wyobraźmy sobie, że strona przegrywająca sprawę zwróciła przeciwnikowi wysokie koszty procesu (np. 5 mln zł), ale czy może starać się je odzyskać? A jeśli tak, to od kogo powinna żądać zwrotu? Od przeciwnika czy może od Skarbu Państwa? Albo, skarżący wnosząc skargę poniósł opłatę, jednak skarga została oddalona, zatem ostatecznie to on poniósł koszty. W każdym z przypadków, podmioty poniosły dotkliwą stratę finansową, która w świetle ewentualnego orzeczenia TK byłaby nieuzasadniona.

Wydaje się, iż ratunkiem będą mogły być tu przepisy o wznowieniu postępowania cywilnego (w postępowaniu wskutek skargi stosuje się KPC). Artykuł 190 ust. 4 Konstytucji stanowi, że orzeczenie TK o niezgodności z Konstytucją aktu normatywnego, na którego podstawie zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe stanowi podstawę do wznowienia postępowania na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania - w odniesieniu do postępowania cywilnego jest to art. 401(1) KPC. Artykuł ten stanowi, że można żądać wznowienia postępowania w wypadku, gdy TK orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie. Przepisem takim byłby właśnie art. 34 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych.

Podstawa wznowienia w art. 401(1) KPC ma charakter szczególny i konstrukcyjnie zbliża się do podstaw restytucyjnych wznowienia określonych w art. 403 KPC. Podstawa ta nie prowadzi więc do obligatoryjnego uchylenia lub zmiany zaskarżonego prawomocnego orzeczenia. Mając na uwadze, że nie obowiązuje przepis, który wcześniej był podstawą rozstrzygnięcia, a który TK uznał za niezgodny z Konstytucją, sąd musi zbadać, czy rozstrzygnięcie sprawy w zakresie kosztów byłoby takie samo lub inne. Wydaje się mało prawdopodobne, że sąd doszedłby do wniosku, iż rozstrzygnięcie powinno być takie samo jak poprzednio wydane na podstawie przepisu zakwestionowanego przez TK, co skutkowałoby oddaleniem skargi o wznowienie. Może więc sąd dojdzie do wniosku, że w miejsce „swoistej luki” należy zastosować (mniej restrykcyjny) i nie zakwestionowany jako niezgodny z Konstytucją art. 34 ust 1 ustawy o kosztach sądowych, a może w jakiś sposób uczynić odpowiednio użytek z przepisów o apelacji (gdzie maksymalna wysokość to 100 tys. zł). Cała sprawa może się dodatkowo skomplikować, jeśli TK zdecyduje się odroczyć termin utraty mocy obowiązującej zakwestionowanych przepisów o kosztach sądowych, chyba że do tego czasu „luka” po niekonstytucyjnym przepisie zostanie wypełniona przez wspominany wyżej rozsądniejszy projekt nowelizacji.

Z drugiej strony, nawet jeśli dojdzie do wznowienia postępowania, to czy możliwe jest odzyskanie kosztów? Powraca także pytanie, od kogo dochodzić ich zwrotu. Przegrywający przeciwnik, który uzyska wyrok uchylający lub zmieniający orzeczenie o kosztach powinien móc jakoś zadziałać, może wykorzystując roszczenie o świadczenie nienależne? Jednakże, „wygrany” skarżący nie wzbogacił się bezpodstawnie, ponieważ otrzymał zwrot kosztów, które poniósł przy wnoszeniu skargi na rzecz Skarbu Państwa, na podstawie niekonstytucyjnych przepisów. Jak w takiej sytuacji ma zachować się „wygrany” skarżący wobec wzbogaconego Skarbu Państwa?

Wątpliwości rosną. Jednoznaczne rozwiązania prawne wymagają pogłębionej analizy aspektów materialnego i proceduralnego prawa cywilnego w odniesieniu do konkretnego przypadku. Teraz musimy uzbroić się w cierpliwość i czekać na ruch TK.

.

Komentarze
mts1986: Mostostal już po wyroku TK odzyskał nadpłaconą kwotę opłaty od skargi i potem pozwał Skarb Państwa. Polecam ciekawy, świeży wyrok w tej sprawie: http://orzeczenia.warszawa.so.gov.pl/content/op$0142ata$0020od$0020skargi/154505000000303_I_C_001240_2015_Uz_2016-11-21_001
2017-02-08

Tomasz Zalewski: Dziękuję za ten link! Sprawa dla mnie o tyle ciekawa, że uczestniczyłem w niej na etapie skargi na wyrok KIO do Sądu Okręgowego w Krakowie.
2017-02-16




Dodaj komentarz
Nick/Pseudonim
WWW
Treść
Subskrybuj

Powiadamiaj mnie o nowych komentarzach do tego artykułu
E-mail (ukryty)


Bądź na bieżąco

Możesz zaprenumerować ten blog. Wpisz adres e-mail, a powiadomienie o nowym wpisie dostaniesz na swoją skrzynkę. 


O serwisie

Omawiamy wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE i ich wpływ na wykładnię prawa zamówień publicznych w Polsce. Śledzimy i komentujemy proces legislacyjny w Unii Europejskiej. Odnosimy się do aktualnych zagadnień polskiego orzecznictwa.

My w prasie

Zamieszczamy tu linki do artykułów prasowych poświęconych prawu zamówień publicznych - tych wyłącznie naszego autorstwa, jak i takich, w których komentujemy rzeczywistość prawną wraz z innymi ekspertami. Zobacz »

O autorach
Ostatnie komentarze
Archiwum
Tagi
dyrektywy (50)implementacja (44)nowelizacja (41)Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (33)zamówienia publiczne (33)
orzecznictwo TS (32)dyrektywa obronna (30)dyrektywa klasyczna (27)2004/18/EC (20)wykluczenie wykonawców (19)polityka unijna (18)harmonizacja (18)varia (18)KIO (18)dialog techniczny (16)pytanie prejudycjalne (14)wykluczenie (12)artykuły prasowe (11)wykonawca zagraniczny (10)Akademia EuroZamówień (10)UZP (10)istotna zmiana umowy (10)zmiana umowy (10)konferencje (9)zamówienia publiczne w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa (9)JEDZ (8)podwykonawca (8)konsorcjum (8)informacja (7)offset (7)zmowy przetargowe (7)zasada proporcjonalności (7)Prezes UZP (6)SIWZ (6)partnerstwo innowacyjne (6)prawo antymonopolowe (6)wykonawcy (5)elektronizacja zamówień publicznych (4)Znalezione Polubione (4)prawo autorskie (4)dialog konkurencyjny (4)innowacje (4)dyrektywy zamówieniowe 2014 (4)nieuczciwa konkurencja (4)Komisja Europejska (4)podwykonawstwo (4)polonizacja (4)odwołanie (4)odpowiedzialność karna (4)dyrektywy zamówieniowe (4)Chambers and Partners (4)Procurement Explorer (4)usługi prawne (3)korupcja (3)zamówienia innowacyjne (3)utwór (3)korzystanie z potencjału osób trzecich (3)dokumenty (3)kary umowne (3)zmiana wykonawcy (3)czarna lista (3)pzp (3)podział zamówienia na części (3)kryteria oceny ofert (3)tajemnica przedsiębiorstwa (3)umowy ramowe (3)wyrok KIO (2)umowy deweloperskie (2)Open-book (2)unijny rynek zamówień publicznych (2)wpis od skargi (2)aplikacja mobilna (2)potencjał ekonomiczny (2)przetarg ograniczony (2)Platforma e-Zamówienia (2)UOKiK (2)zamawiający (2)odszkodowanie (2)prawo restrukturyzacyjne (2)roboty budowlane (2)EPMS (2)odrzucenie oferty (2)zamówienia informatyczne (2)wybór najkorzystniejszej oferty (2)Sąd Najwyższy (2)dane osobowe (2)przetarg na usługi prawne (1)RPO (1)e-discovery (1)kryteria selekcji (1)test statystycznej jednorazowości (1)baza danych (1)gość bloga (1)innowacyjne zamówienia publiczne (1)blog (1)MyNetwork (1)roszczenie (1)skarga (1)ICT (1)cloud computing (1)umowy wzajemne (1)przejęcie długu (1)Unia Europejska (1)ryzyka kontraktowe (1)pliki elektroniczne (1)ochrona danych osobowych (1)konflikt interesów (1)korekty finansowe (1)uciążliwe warunki umowy (1)metatagi (1)2014/24/UE (1)opis przedmiotu zamówienia (1)skan oferty (1)Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (1)sytuacja ekonomiczna (1)zasada anonimowości (1)regulamin dialogu (1)Zamówienia in-house (1)transformacja cyfrowa (1)naruszenie dóbr osobistych (1)POIŚ (1)anonimowość (1)zamówienie na usługi prawne (1)potencjał osób trzecich (1)konkurs (1)screening (1)start-up (1)doświadczenie (1)eafip (1)rozmowa (1)kontrahent (1)podatki w zamówieniach publicznych (1)rynek brytyjski (1)połączenia (1)zgoda na przetwarzanie danych osobowych (1)dobre praktyki (1)praca konkursowa (1)tryby udzielania zamówień publicznych (1)wydatki niekwalifikowalne (1)metadane (1)umowa z wykonawcą (1)klauzule niedozwolone (1)SPV (1)dotacje unijne (1)zamówienia podprogowe (1)negocjacje z ogłoszeniem (1)anonimowość w konkursie (1)Jednolity Europejski Dokument Zamówienia (1)
więcej...
Poznaj inne nasze serwisy

Blog W ramach regulacji
Blog IPwSieci.pl
Blog kodeksWpracy.pl
Blog PrzepisNaEnergetyke.pl

Ta strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych oraz dla prawidłowego funkcjonowania strony. Każdy może zaakceptować pliki cookies albo poprzez ustawienia przeglądarki lub wyrażenie zgody poniżej. Możliwe jest także wyłączenie cookies poprzez ustawienia przeglądarki, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje. Dowiedz się więcej w naszej polityce prywatności.



Akceptuję