2017-08-09
Kiedy warto podzielić zamówienie na części?

Kilka dni temu pisałem o podziale na części jako nowym narzędziu dla zamawiających. Dzisiaj zastanówmy się, kiedy rzeczywiście warto dzielić zamówienie.

Z pkt 78 preambuły dyrektywy jasno wynika, że podstawowym celem podziału na części może być zwiększenie konkurencyjności wśród wykonawców i umożliwienie małym i średnim przedsiębiorcom wzięcia udziału w postępowaniu. Nie jest to błaha przesłanka podziału zamówienia na części. Z danych publikowanych przez UZP wynika, że od co najmniej kilku lat zamówienia, w których wykonawcy składają tylko jedną ofertę, stanowią przeciętnie około 40% wszystkich zamówień.

Podział zamówienia na części umożliwia zatem w naturalny sposób zwiększenie kręgu potencjalnych wykonawców – ze względu na obniżenie tym samym wymogów dotyczących zdolności finansowej, a także ze względu na możliwość złożenia oferty samodzielnie, bez potrzeby zawiązywania konsorcjum, co zniechęca wielu przedsiębiorców.

Podział zamówienia na części może odbywać się według różnych kryteriów, w szczególności ilościowych, jakościowych lub chronologicznych.

Podział ilościowy jest najprostszy w przypadku zamówień na dostawy i usługi. Może to być np. podział zamówienia na dostawę 200 laptopów na dwie części po 100 laptopów lub podział zamówienia na usługi doradcze z dowolnej dziedziny w wymiarze 200 godzin na dwie części po 100 godzin.

Podział jakościowy polega na podziale zamówienia przy uwzględnieniu np. specjalizacji. Przykładowo zamówienie na laptopy dzielone jest na części wg ich przeznaczenia, np. laptopy standardowe, stacje graficzne, laptopy ze specjalnymi zabezpieczeniami poufności informacji.

Podział chronologiczny polega natomiast na podziale zamówienia wg chronologii jego wykonywania. Choć prosty w realizacji, jego zastosowanie wydaje się ograniczone do sytuacji, gdy poszczególne etapy realizacji wymagają innych zasobów i umiejętności – w większości przypadków nie będzie korzystne dla zamawiającego zatrudnianie różnych wykonawców do realizacji kolejnych etapów tych samych zadań.

Zmiany wprowadzone w ramach ostatniej dużej nowelizacji ustawy Pzp dały zamawiającym kolejne uprawnienia związane z ograniczaniem prawa wykonawców do składania ofert na wszystkie części zamówienia.

W razie dokonania podziału zamówienia na części, ustawa Pzp w przywołanym wyżej art. 36aa daje prawo zamawiającemu do określenia:

  • czy ofertę można składać w odniesieniu do jednej, kilku lub wszystkich części zamówienia

oraz

  • maksymalnej liczby części zamówienia, na które może zostać udzielone zamówienie jednemu wykonawcy.

W tym drugim przypadku zamawiający dodatkowo określa w SIWZ obiektywne i niedyskryminujące kryteria lub zasady, które zastosuje w celu wyboru, w których częściach zostanie wykonawcy udzielone zamówienie w przypadku, gdy jeden wykonawca miałby uzyskać większą liczbę części zamówienia niż wynosi maksymalna liczba, na które może zostać mu udzielone zamówienie.

Tak naprawdę dopiero, gdy zamawiający skorzysta z ww. uprawnień, podział zamówienia na części staje się realnym instrumentem wpływającym na to, komu zostanie udzielone zamówienie i co otrzyma zamawiający.

Przy zwykłym podziale na części może dojść do sytuacji, w której jeden wykonawca złoży ofertę najkorzystniejszą na wszystkie części – wówczas rezultat będzie podobny do postępowania bez podziału na części – tyle że zamawiający zawrze kilka umów z jednym wykonawcą na poszczególne części zamówienia.

Zamawiający nie ma na to wpływu, zatem zwykły podział na części pozostaje w gruncie rzeczy wyłącznie instrumentem wspierania konkurencyjności, bez jednak większego znaczenia dla realizacji zakupowych potrzeb zamawiającego.

Jeśli zamawiający zdecyduje na zastosowanie dodatkowych reguł, zyskuje znacznie większy wpływ na wynik postępowania. Przykładowo zamawiający:

  • może podzielić zamówienie na 3 części,

  • wskazując jednocześnie, że ofertę można złożyć na maksymalnie 2 części, oraz,

  • że jeden wykonawca może uzyskać tylko jedną część zamówienia (w tym ostatnim przypadku powinien zawrzeć regulacje na wypadek, gdy oferty jednego wykonawcy będą najkorzystniejsze w dwóch częściach).

Co zyskuje zamawiający?

Podział zamówienia na części z jednoczesnym ograniczeniem możliwości składania ofert na wszystkie części może stanowić remedium zapobiegające powstawaniu sytuacji, w których zamawiający może powziąć wątpliwości, czy zaangażowanie zasobów technicznych wykonawcy w inne przedsięwzięcia może mieć negatywny wpływ na realizację zamówienia.

Co prawda przepis art. 22d ust. 2 ustawy Pzp daje prawo zamawiającemu wykluczenia takiego wykonawcy, jednak chociażby ze względu na  wątpliwości dotyczące zgodności tego przepisu z dyrektywą, zdecydowanie lepiej jest zapobiegać postawaniu takich sytuacji. Podział zamówienia na części i ograniczenie liczby składanych ofert temu właśnie służy. W takiej sytuacji wykonawca nie będzie mógł złożyć kilku ofert na różne części, w ramach każdej powołując się np. na te same zasoby techniczne lub kadrowe.

Zamawiający może jednak także podzielić zamówienie na 2 części, wskazując, że jeden wykonawca może złożyć ofertę tylko na jedną część – wówczas dodatkowe uregulowanie nie jest potrzebne, gdyż w takim przypadku jeden wykonawca może uzyskać tylko jedną część zamówienia.

Taki podział zamówienia może pozwolić np. na uzyskanie różnych produktów od różnych wykonawców w przypadkach, gdy na danym rynku produkty nie stanowią wzajemnych substytutów, lecz występują pomiędzy nimi różnice sprawiające, że zamawiający chce zakupić wszystkie rodzaje dostępnych produktów.

Podział zamówienia musi być zatem dostosowany do realiów rynkowych i niewątpliwie poprzedzony staranną analizą zarówno rynku jak i potrzeb zamawiającego. Brak takiej analizy przed dokonaniem podziału zamówienia na części może prowadzić do powstania sytuacji potencjalnie niekorzystnych dla zamawiającego.

Przykładowo, jeśli zamawiający podzieli zamówienie na 2 części ilościowo, wprowadzając ograniczenia, że jeden wykonawca może złożyć ofertę na 2 części, ale otrzymać zamówienie tylko na jedną część, a zamówienie dotyczy rynku, na którym istnieje faktyczny duopol tj., że tylko dwóch wykonawców może złożyć ofertę, może prowadzić to do sytuacji, że jeden z wykonawców z góry założy, że nie złoży oferty najkorzystniejszej, zatem zawyży swoją cenę, czego skutkiem będzie to, że dostanie zamówienie na jedną z części po cenie wyższej niż rynkowa. Jeśli obu wykonawców przyjmie takie założenie, otrzymana cena będzie zawyżona w obu częściach.

Z kolei np. podział zamówienia według kryteriów jakościowych z ograniczeniem możliwości składania ofert do jednej części zawiera ryzyko podniesienia zarzutu, że jeśli podział jakościowy wskazuje na konkretne rozwiązanie, to de facto ogranicza konkurencję – zwłaszcza, jeśli części byłyby różne pod względem wartości.

Aby zminimalizować ryzyka związane z podziałem zamówienia na części, warto stosować ogólne zasady:

  • podziału zamówienia na takie części, aby z punktu widzenia wykonawców były one porównywalne wartościowo,

  • wskazywania na takie cechy danej części, które nie są równoznaczne ze wskazaniem jednego produktu,

  • wprowadzenia takich kryteriów oceny ofert, aby promowały rozwiązanie mające cechy konieczne w danej części.

Podsumowanie

Podział zamówienia na części jest bardzo ciekawym narzędziem, które daje zamawiającym wiele możliwości takiego ukształtowania postępowania, aby prowadziło ono do realnego zaspokojenia jego potrzeb, jednocześnie promując udział małych i średnich przedsiębiorstw w rynku zamówień publicznych a także zwiększając konkurencję.

Warto zatem zacząć praktykować stosowanie tego rozwiązania, co zresztą jest oczekiwane przez wykonawców, o czym świadczy spora liczba wnoszonych odwołań opartych na zarzucie naruszenia przepisu art. 36aa ustawy Pzp poprzez bezzasadne zaniechanie podziału zamówienia na części.

Chętnie wysłucham doświadczeń związanych ze stosowaniem tego narzędzia.

Zachęcam do lektury poprzedniego wpisu na ten temat, a także mojego artykułu na łamach numeru 23 (maj-czerwiec 2017) „Zamawiającego”.

 

 

Autorem tego wpisu jest Tomasz Zalewski

.


Dodaj komentarz
Nick/Pseudonim
WWW
Treść
Subskrybuj

Powiadamiaj mnie o nowych komentarzach do tego artykułu
E-mail (ukryty)


Bądź na bieżąco

Możesz zaprenumerować ten blog. Wpisz adres e-mail, a powiadomienie o nowym wpisie dostaniesz na swoją skrzynkę. 


O serwisie

Omawiamy wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE i ich wpływ na wykładnię prawa zamówień publicznych w Polsce. Śledzimy i komentujemy proces legislacyjny w Unii Europejskiej. Odnosimy się do aktualnych zagadnień polskiego orzecznictwa.

My w prasie

Zamieszczamy tu linki do artykułów prasowych poświęconych prawu zamówień publicznych - tych wyłącznie naszego autorstwa, jak i takich, w których komentujemy rzeczywistość prawną wraz z innymi ekspertami. Zobacz »

O autorach
Ostatnie komentarze
Archiwum
Tagi
dyrektywy (50)implementacja (44)nowelizacja (41)Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (33)zamówienia publiczne (33)
orzecznictwo TS (32)dyrektywa obronna (30)dyrektywa klasyczna (27)2004/18/EC (20)wykluczenie wykonawców (19)polityka unijna (18)harmonizacja (18)varia (18)KIO (18)dialog techniczny (16)pytanie prejudycjalne (14)wykluczenie (12)artykuły prasowe (11)wykonawca zagraniczny (10)Akademia EuroZamówień (10)UZP (10)istotna zmiana umowy (10)zmiana umowy (10)konferencje (9)zamówienia publiczne w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa (9)podwykonawca (8)konsorcjum (8)JEDZ (8)informacja (7)offset (7)zmowy przetargowe (7)zasada proporcjonalności (7)Prezes UZP (6)SIWZ (6)partnerstwo innowacyjne (6)prawo antymonopolowe (6)wykonawcy (5)Znalezione Polubione (4)prawo autorskie (4)dialog konkurencyjny (4)innowacje (4)dyrektywy zamówieniowe 2014 (4)nieuczciwa konkurencja (4)Komisja Europejska (4)podwykonawstwo (4)polonizacja (4)odwołanie (4)odpowiedzialność karna (4)dyrektywy zamówieniowe (4)Chambers and Partners (4)Procurement Explorer (4)elektronizacja zamówień publicznych (4)usługi prawne (3)korupcja (3)zamówienia innowacyjne (3)utwór (3)korzystanie z potencjału osób trzecich (3)dokumenty (3)kary umowne (3)zmiana wykonawcy (3)czarna lista (3)pzp (3)podział zamówienia na części (3)kryteria oceny ofert (3)tajemnica przedsiębiorstwa (3)umowy ramowe (3)wyrok KIO (2)umowy deweloperskie (2)Open-book (2)unijny rynek zamówień publicznych (2)wpis od skargi (2)aplikacja mobilna (2)potencjał ekonomiczny (2)przetarg ograniczony (2)Platforma e-Zamówienia (2)UOKiK (2)zamawiający (2)odszkodowanie (2)prawo restrukturyzacyjne (2)roboty budowlane (2)EPMS (2)odrzucenie oferty (2)zamówienia informatyczne (2)wybór najkorzystniejszej oferty (2)Sąd Najwyższy (2)dane osobowe (2)baza danych (1)gość bloga (1)innowacyjne zamówienia publiczne (1)blog (1)MyNetwork (1)roszczenie (1)skarga (1)ICT (1)cloud computing (1)umowy wzajemne (1)przejęcie długu (1)Unia Europejska (1)ryzyka kontraktowe (1)pliki elektroniczne (1)ochrona danych osobowych (1)konflikt interesów (1)korekty finansowe (1)uciążliwe warunki umowy (1)metatagi (1)2014/24/UE (1)opis przedmiotu zamówienia (1)skan oferty (1)Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (1)sytuacja ekonomiczna (1)zasada anonimowości (1)regulamin dialogu (1)Zamówienia in-house (1)transformacja cyfrowa (1)naruszenie dóbr osobistych (1)POIŚ (1)anonimowość (1)zamówienie na usługi prawne (1)potencjał osób trzecich (1)konkurs (1)screening (1)start-up (1)doświadczenie (1)eafip (1)rozmowa (1)kontrahent (1)podatki w zamówieniach publicznych (1)rynek brytyjski (1)połączenia (1)zgoda na przetwarzanie danych osobowych (1)dobre praktyki (1)praca konkursowa (1)tryby udzielania zamówień publicznych (1)wydatki niekwalifikowalne (1)metadane (1)umowa z wykonawcą (1)klauzule niedozwolone (1)SPV (1)dotacje unijne (1)zamówienia podprogowe (1)negocjacje z ogłoszeniem (1)anonimowość w konkursie (1)Jednolity Europejski Dokument Zamówienia (1)przetarg na usługi prawne (1)RPO (1)e-discovery (1)kryteria selekcji (1)test statystycznej jednorazowości (1)
więcej...
Poznaj inne nasze serwisy

Blog W ramach regulacji
Blog IPwSieci.pl
Blog kodeksWpracy.pl
Blog PrzepisNaEnergetyke.pl

Ta strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych oraz dla prawidłowego funkcjonowania strony. Każdy może zaakceptować pliki cookies albo poprzez ustawienia przeglądarki lub wyrażenie zgody poniżej. Możliwe jest także wyłączenie cookies poprzez ustawienia przeglądarki, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje. Dowiedz się więcej w naszej polityce prywatności.



Akceptuję