2017-08-04
Podział zamówienia na części jako sposób na uelastycznienie zamówień publicznych

Podział zamówienia na częściOd 28 czerwca 2016 r. zamawiający dysponują kolejnym narzędziem pozwalającym na lepsze niż do tej pory ukształtowanie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego – mianowicie nowymi rozwiązaniami w zakresie podziału zamówienia na części.

Co ciekawe, w dotychczasowych analizach skupiano się głównie na kwestii, jak należy uzasadnić odstąpienie od podziału na części. Innymi słowy, wprowadzone przepisy potraktowane zostały raczej jako utrudnienie dla zamawiającego niż rozszerzenie wachlarza możliwości w kształtowaniu przebiegu postępowania. Także dotychczasowe orzecznictwo skupia się na kwestii nieuzasadnionego zaniechania dokonania podziału zamówienia na części a nie zagadnieniach związanych z dokonaniem podziału na części.

Tymczasem podział zamówienia na części to kolejne narzędzie dla zamawiającego pozwalające na uelastycznienie postępowania, obok dotychczasowych, czyli

a)    odpowiednie ukształtowania warunków udziału w postępowaniu, aby wyeliminować wykonawców bez właściwego potencjału technicznego i lub finansowego,


b)    opisania przedmiotu zamówienia tak, aby ustalić odpowiednio poziom oczekiwanej jakości, eliminując rozwiązania niższej jakości,


c)    ustalenie kryteriów oceny ofert premiując te cechy przedmiotu zamówienia, które są najważniejsze dla zamawiającego,


d)    ukształtowanie warunków umowy w sposób gwarantujący właściwy poziom jakościowy w toku realizacji zamówienia publicznego.

Zmiany wynikające z prawa europejskiego

Nowe przepisy w zakresie podziału zamówienia na części stanowią transpozycję do polskiego porządku prawnego przepisów nowych dyrektyw zamówieniowych 2014/24/EU i 2014/25/EU.

Wprowadzenie zasady podziału zamówienia na części było jednym z głównych haseł poruszanych w materiałach informacyjnych Komisji Europejskiej związanych z ogłoszeniem nowych dyrektyw zamówieniowych.  Zasada podziału zamówień na części miała promować zwiększenie udziału sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w rynku zamówień publicznych.

Co prawda dyrektywy nie wprowadziły obowiązku dzielenia zamówienia na części, jednak wprowadzono mechanizm zapewniający co najmniej obowiązkowe rozważenie takiej możliwości oraz obowiązek uzasadnienia każdego przypadku niedokonania podziału na części.

Zasada jest odzwierciedlona w art. 96 ust. 1 pkt 11 ustawy Pzp, który wskazuje, że zamawiający w treści protokołu postępowania zobowiązany jest do podania uzasadnienia, jeśli nie dokonał podziału zamówienia na części.

Zatem, choć co do zasady nie ma ustanowionego ogólnego nakazu podziału zamówienia na części, to każdy zamawiający ma obowiązek dokonać analizy możliwości dokonania podziału na części oraz opisania ewentualnych powodów odstąpienia od takiego podziału.

Podział zamówienia na części

Dyrektywa zawiera wskazówki dotyczące sposobu, w jaki zamówienie może być dzielone na części. Motyw 78 Preambuły dyrektywy 2014/24/UE w zawiera następujące wskazówki dla zamawiającego:

  • zasadniczo dzielone na części powinny być duże zamówienia, tak, aby  w rezultacie zwiększała się konkurencyjność  tj., aby oferty mogło złożyć więcej przedsiębiorców,
  • podziału można dokonać na zasadzie ilościowej – tak, aby wielkość poszczególnych zamówień lepiej odpowiadała możliwościom MŚP;
  • podziału można dokonać na zasadzie jakościowej, z uwzględnieniem różnych zaangażowanych branż i specjalizacji, tak, by w większym stopniu dostosować treść poszczególnych zamówień do wyspecjalizowanych sektorów MŚP; ten punkt dotyczyć będzie przede wszystkim zamówień specjalistycznych,
  • podziału można także dokonać według różnych kolejnych etapów projektu.

Wielkość i przedmiot poszczególnych części zamówienia mogą być co do zasady dowolnie określane przez instytucję zamawiającą. Przepisy nie narzucają tu zamawiającemu żadnych ograniczeń.

Z przepisów tych wynika zatem, że choć z jednej strony podział zamówienia na części ma służyć przede wszystkim zwiększeniu konkurencyjności i dostępu do zamówień przez sektor MŚP, to jednak z drugiej strony przepisy te w żaden sposób nie zmuszają zamawiającego do poświęcenia swoich własnych interesów tj. właściwego zaspokojenia potrzeby związanej z zamówieniem.

Dla umożliwienia pogodzenia tych – pozornie sprzecznych celów - w dyrektywie wprowadzono możliwość dookreślenia zasad składania ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia podzielonego na części. Zamawiający dzieląc zamówienie na części może: 

  • nie wprowadzać żadnych zasad dodatkowych – wtedy każdy wykonawca może złożyć ofertę na wszystkie części (tak co do zasady można było dzielić zamówienie na części w stanie prawnym obowiązującym do 28 czerwca 2016 roku); 
  • wprowadzić ograniczenie dotyczące liczby składanych ofert przez jednego wykonawcę, poprzez wskazanie, że wykonawca może złożyć ofertę tylko na jedną lub kilka, ale nie wszystkie części zamówienia;
  • wprowadzić ograniczenie dotyczące maksymalnej liczby części zamówienia, które może uzyskać jeden wykonawca.

Regulacje te odzwierciedlone są w przepisie art. 36aa ustawy Pzp:

  1. Zamawiający może podzielić zamówienie na części, określając zakres i przedmiot tych części.
  2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, zamawiający określa w ogłoszeniu (…), czy ofertę można składać w odniesieniu do jednej, kilku lub wszystkich części zamówienia.
  3. Zamawiający może określić w ogłoszeniu (…) maksymalną liczbę części zamówienia, na które może zostać udzielone zamówienie jednemu wykonawcy.
  4. Zamawiający może ograniczyć liczbę części zamówienia, którą można udzielić jednemu wykonawcy, pod warunkiem że maksymalną liczbę części, jaka może być udzielona jednemu wykonawcy, wskaże zgodnie z ust. 3.
  5. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, zamawiający określa w specyfikacji istotnych warunków zamówienia obiektywne i niedyskryminujące kryteria lub zasady, które zastosuje w celu wyboru, w których częściach zostanie wykonawcy udzielone zamówienie w przypadku, gdy w wyniku przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia jeden wykonawca miałby uzyskać większą liczbę części zamówienia niż wynosi maksymalna liczba, na które może zostać mu udzielone zamówienie.

Ani dyrektywa ani ustawa Pzp nie zawiera przy tym jakichkolwiek wytycznych dotyczących przesłanek, jakimi powinien kierować się zamawiający określając powyższe ograniczenia. Z przepisów wynika jedynie ogólna możliwość wprowadzenia takich ograniczeń („Zamawiający może…”).

Wobec braku szczególnych wytycznych ustawowych dotyczących możliwości ograniczenia liczby części zamówienia udzielonych jednemu wykonawcy, zastosowanie będą miały ogólne zasady udzielania zamówień. Podział zamówienia na części oraz wprowadzone ewentualne ograniczenia dotyczące możliwości składania ofert i liczby możliwych do uzyskania zamówień na poszczególne części muszą zatem zapewniać zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz być zgodne z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.

Co to oznacza w praktyce? Miedzy innymi, że:

  • podział nie może służyć ograniczaniu konkurencji poprzez np. uniemożliwianie jednemu lub więcej wykonawców złożenia oferty, którą mogliby złożyć w razie braku takich ograniczeń; moim zdaniem wystarczy, aby taki wykonawca mógł złożyć ofertę co najmniej na jedną część zamówienia;
  • podział musi być zgodny z zasadą proporcjonalności, która w omawianym zagadnieniu wyraża się w tym, że wprowadzone ograniczenia dotyczące możliwości składania ofert na części zamówienia nie powinny być nadmierne wobec celu ich wprowadzenia; oznacza to np., że ograniczenie dotyczące liczby składanych ofert lub możliwości otrzymania zamówienia mają służyć tylko i wyłącznie możliwości zawarcia przez zamawiającego umowy z dwoma lub więcej wykonawcami, nie zaś dyskryminacji niektórych wykonawców.

Powyższe zagadnienie szczegółowo przeanalizowałem w ramach artykułu na łamach numeru 23 (maj-czerwiec 2017) „Zamawiającego”, do którego odsyłam zainteresowanych. A za kilka dni spróbuję temat ten jeszcze rozwinąć w ramach kolejnego wpisu.

 

 

Autorem tego wpisu jest Tomasz Zalewski

.

Komentarze
Grzegorz: Bardzo ciekawy tekst
2017-08-04




Dodaj komentarz
Nick/Pseudonim
WWW
Treść
Subskrybuj

Powiadamiaj mnie o nowych komentarzach do tego artykułu
E-mail (ukryty)


Bądź na bieżąco

Możesz zaprenumerować ten blog. Wpisz adres e-mail, a powiadomienie o nowym wpisie dostaniesz na swoją skrzynkę. 


O serwisie

Omawiamy wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE i ich wpływ na wykładnię prawa zamówień publicznych w Polsce. Śledzimy i komentujemy proces legislacyjny w Unii Europejskiej. Odnosimy się do aktualnych zagadnień polskiego orzecznictwa.

My w prasie

Zamieszczamy tu linki do artykułów prasowych poświęconych prawu zamówień publicznych - tych wyłącznie naszego autorstwa, jak i takich, w których komentujemy rzeczywistość prawną wraz z innymi ekspertami. Zobacz »

O autorach
Ostatnie komentarze
Archiwum
Tagi
dyrektywy (50)implementacja (44)nowelizacja (41)Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (33)zamówienia publiczne (33)
orzecznictwo TS (32)dyrektywa obronna (30)dyrektywa klasyczna (27)2004/18/EC (20)wykluczenie wykonawców (19)polityka unijna (18)harmonizacja (18)varia (18)KIO (18)dialog techniczny (16)pytanie prejudycjalne (14)wykluczenie (12)artykuły prasowe (11)wykonawca zagraniczny (10)Akademia EuroZamówień (10)UZP (10)istotna zmiana umowy (10)zmiana umowy (10)konferencje (9)zamówienia publiczne w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa (9)podwykonawca (8)konsorcjum (8)JEDZ (8)informacja (7)offset (7)zmowy przetargowe (7)zasada proporcjonalności (7)Prezes UZP (6)SIWZ (6)partnerstwo innowacyjne (6)prawo antymonopolowe (6)wykonawcy (5)Znalezione Polubione (4)prawo autorskie (4)dialog konkurencyjny (4)innowacje (4)dyrektywy zamówieniowe 2014 (4)nieuczciwa konkurencja (4)Komisja Europejska (4)podwykonawstwo (4)polonizacja (4)odwołanie (4)odpowiedzialność karna (4)dyrektywy zamówieniowe (4)Chambers and Partners (4)Procurement Explorer (4)elektronizacja zamówień publicznych (4)usługi prawne (3)korupcja (3)zamówienia innowacyjne (3)utwór (3)korzystanie z potencjału osób trzecich (3)dokumenty (3)kary umowne (3)zmiana wykonawcy (3)czarna lista (3)pzp (3)podział zamówienia na części (3)kryteria oceny ofert (3)tajemnica przedsiębiorstwa (3)umowy ramowe (3)wyrok KIO (2)umowy deweloperskie (2)Open-book (2)unijny rynek zamówień publicznych (2)wpis od skargi (2)aplikacja mobilna (2)potencjał ekonomiczny (2)przetarg ograniczony (2)Platforma e-Zamówienia (2)UOKiK (2)zamawiający (2)odszkodowanie (2)prawo restrukturyzacyjne (2)roboty budowlane (2)EPMS (2)odrzucenie oferty (2)zamówienia informatyczne (2)wybór najkorzystniejszej oferty (2)Sąd Najwyższy (2)dane osobowe (2)baza danych (1)gość bloga (1)innowacyjne zamówienia publiczne (1)blog (1)MyNetwork (1)roszczenie (1)skarga (1)ICT (1)cloud computing (1)umowy wzajemne (1)przejęcie długu (1)Unia Europejska (1)ryzyka kontraktowe (1)pliki elektroniczne (1)ochrona danych osobowych (1)konflikt interesów (1)korekty finansowe (1)uciążliwe warunki umowy (1)metatagi (1)2014/24/UE (1)opis przedmiotu zamówienia (1)skan oferty (1)Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (1)sytuacja ekonomiczna (1)zasada anonimowości (1)regulamin dialogu (1)Zamówienia in-house (1)transformacja cyfrowa (1)naruszenie dóbr osobistych (1)POIŚ (1)anonimowość (1)zamówienie na usługi prawne (1)potencjał osób trzecich (1)konkurs (1)screening (1)start-up (1)doświadczenie (1)eafip (1)rozmowa (1)kontrahent (1)podatki w zamówieniach publicznych (1)rynek brytyjski (1)połączenia (1)zgoda na przetwarzanie danych osobowych (1)dobre praktyki (1)praca konkursowa (1)tryby udzielania zamówień publicznych (1)wydatki niekwalifikowalne (1)metadane (1)umowa z wykonawcą (1)klauzule niedozwolone (1)SPV (1)dotacje unijne (1)zamówienia podprogowe (1)negocjacje z ogłoszeniem (1)anonimowość w konkursie (1)Jednolity Europejski Dokument Zamówienia (1)przetarg na usługi prawne (1)RPO (1)e-discovery (1)kryteria selekcji (1)test statystycznej jednorazowości (1)
więcej...
Poznaj inne nasze serwisy

Blog W ramach regulacji
Blog IPwSieci.pl
Blog kodeksWpracy.pl
Blog PrzepisNaEnergetyke.pl

Ta strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych oraz dla prawidłowego funkcjonowania strony. Każdy może zaakceptować pliki cookies albo poprzez ustawienia przeglądarki lub wyrażenie zgody poniżej. Możliwe jest także wyłączenie cookies poprzez ustawienia przeglądarki, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje. Dowiedz się więcej w naszej polityce prywatności.



Akceptuję